La leiçon del libre escolar

Novèls enjòcs e novèls conflictes

Lo monde aprèp 1989

A. Una organizacion novèla del mond

• • Amb la disparicion de l'URSS dins las annadas 1990, los Etats Units venon l'unenca superpoténcia. Lo mond ven unipolar. Los Etats Units jògan lo ròtle de " gendarmas del mond ". En 1991, al moment de la guèrra del Golf, mènon una coalicion de 29 païses per regetar l'invasion iraquiana del Kowait (doc. 1 p. 196). 
• • Aqueste ròtle es de mai en mai contestat dins las annadas 2000, amb l'afirmacion de l'Union europenca, de Japon, e mai de poténcias emergentas (BRICS). Lo mond ven multipolar.

B. Conflicts novèls

• • Conflictes ancians duran : termièras contestadas (Cashmir, Corèa), guèrras civilas (Argeria, Sodan), conflictes religioses e conflictes ligats a las ressorças (Orient Mejan (doc. 3 p. 197), bana d'Africa, Africa de l'Oèst). 
• • L’emergéncia d'Estats novèls es causa de conflictes novèls, coma en Iogoslavia. Las termièras novèlas o las termièras contestadas del dedins per minoritats exigissent son independéncia aumentan aquesta instabilitat e menan tot còp al genocida (dorsièr 1).

C. Menaças novèlas, enjòcs novèls

• • Dempuèi las annadas 2000, lo mond es acarat a una menaça particulara : lo terrorisme (doc. 4 p. 197). Lo 11 de setembre 2001 marca un viratge per l'ample de l'atac comesa per Al-Qaida als Estats Units (doc. 2 p. 196). Lo president George W. Bush comença una " guèrra contra lo terrorisme ", en Afganistan jos òrdre de l'ONU, puèi en Iraq.
• • Moviments terroristes coma Aqmi o Daech son alimentats per l'instabilitat del mond, aumentada dins los païses arabs per las revolucions de 2011 e de la pauretat de las grandas dins d'unas regions (dorsièr 2). Se finançan amb trafics illicits (armas, drògas, antiquitats) e la presa de contraròtle de ressorças naturalas (petròli).